Cywilnoprawna umowa przedmiotem której jest wykonanie określonej pracy, to powszechnie stosowany rodzaj porozumienia między przedsiębiorcami niezatrudniającymi pracowników w oparciu o umowę o pracę a wykonawcami zlecenia.
Nawet jeśli oba typy umów – o pracę i umowa zlecenia mają określone takie same wynagrodzenie, to różni je znaczna ilość dodatkowych elementów składających się na pakiet świadczeń pracowniczych. Stąd umowa zlecenie jest postrzegana jako nieco gorszy typ umowy. Jeśli chodzi o gwarancję ochrony pełnych praw pracowniczych, zdecydowanie najlepiej jest zatrudnić się w Polsce w oparciu o umowę o pracę.
Do zawarcia umowy zlecenia potrzebne są dwie strony: zleceniodawca oraz zleceniobiorca, czyli wykonawca zlecenia.
Aby podpisany przez obie strony dokument spełniał wszystkie warunki umowy cywilnoprawnej, musi on zawierać następujące elementy:
1. Określenie stron umowy.
Zazwyczaj w pierwszym paragrafie umowy podaje się pełną nazwę i dane adresowe zlecającego pracę oraz zleceniobiorcy. W następującym dalej tekście umowy stosuje się nazewnictwo skrócone: zleceniodawca i zleceniobiorca.
2. Opisane przedmiotu umowy.
To punkt, w którym zleceniodawca opisuje co ma robić zleceniobiorca. Od sposobu opisania przedmiotu umowy zależy w dużej mierze poprawność dokumentu. Nie powinno się tu stosować zbyt skomplikowanego branżowego słownictwa (o ile jest to możliwe), żadnych skrótów trudnych do rozwinięcia i zdefiniowania. Język opisujący oczekiwania zlecającego wykonanie pracy powinien być zrozumiały nie tylko dla stron mowy, ale również dla postronnych.
Nieprawidłowe sformułowanie przedmiotu umowy może mieć poważne następstwa. Jeśli zlecający umowę nie wyrazi się precyzyjnie, klarownie, to może mieć potem problem z kwestionowaniem poprawności wykonanej pracy, a tym samym z wnoszeniem reklamacji, żądaniem poprawienia wykonania czy ostatecznie niewypłaceniem należności.
Podobnie zleceniobiorca jeśli podpisze się pod błędnie opisanym przedmiotem umowy, może mieć problem z dochodzeniem swoich praw.
Zdecydowana większość sporów na linii zleceniodawca – zleceniobiorca, które trafiają do sądu, jest wynikiem złego opisu punktu umowy dotyczącego przedmiotu.
3. Ustalenie wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za zlecaną pracę może być wyrażone jako jedna kwota za całość wykonanej pracy, jako wynagrodzenie wypłacane w równych odstępach czasowych, ale obok tego musi być zapisana stawka brutto przysługująca za jedną godzinę wykonanej pracy.
Ten zapis, wprowadzony stosunkowo niedawno, ma na celu ochronę podstawowego prawa pracowniczego, jakim jest prawo do wynagrodzenia. Stawka godzinowa w umowie zlecenia na nie może być niższa od ustalonej odgórnie. W roku 2018 wynosi ona 13,70 zł brutto. Gdyby podczas trwania umowy wysokość stawki uległa zmianie na korzyść zleceniobiorcy – zlecający pracę musi to uwzględnić i przy kolejnej wypłacie stosować wyższą stawkę godzinową. Aby nie było w tym zakresie naruszeń prawa – zlecający pracę mają obowiązek ewidencjonowania czasu pracy umów zlecenia.
Dla osób zatrudniających się na podstawie takich umów istotna jest wiedza z zakresu rozliczania podatku dochodowego. W przypadku mowy między firmą a osobą fizyczną obowiązek odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy jest po stronie zleceniodawcy. Po zakończeniu roku podatkowego zleceniodawca wystawia PIT z informacją o osiągniętym dochodzie i przekazuje ją do Urzędu Skarbowego oraz dla zleceniobiorcy. Ten rozlicza się z fiskusem samodzielnie.
Jeśli więc chodzi o podatek dochodowy zapamiętać należy: jeśli podstawą zatrudnienia jest umowa zlecenie – PIT 11 wystawia zleceniobiorca, a następnie dane zawarte w tym dokumencie zleceniodawca przepisuje w odpowiednią rubrykę PIT 37.
Jeśli umowa zlecenie zawierana jest między osobami fizycznymi, kwestia płacenia podatku od tej mowy jest po stronie zleceniobiorcy.
4. Określenie czasu trwania umowy.
To punkt zawierający datę rozpoczęcia i zakończenia pracy.
Kodeks Cywilny nie określa na jaki czas maksymalny można zawierać umowę zlecenie. Umowa o pracę mająca charakter okresowy nie może trwać dłużej niż 13 miesięcy. Umowa zlecenie może być dowolnie długa i wielokrotnie w tym punkcie aneksowana. Wydłużanie aneksami czasu trwania umowy nie jest z reguły korzystne dla zleceniobiorców. Umowa zlecenie nie przewiduje płatnych urlopów wypoczynkowych, więc pracownicze prawo do płatnego wypoczynku nie jest zagwarantowane.
5. Podpisy.
Pod tekstem umowy obie strony potwierdzają swoje porozumienie poprzez złożenie podpisów.
Obok pięciu wymienionych koniecznych elementów umowa zlecenie może jeszcze dodatkowo określać miejsce wykonywania pracy, stanowisko, miejsce i sposób wypłacania wynagrodzenia.
